پشت پرده مصرف قرص های ضدبارداری روایت پزشکان از یک بحران خاموش
روان ما: به گزارش روان ما، پزشکان اعتقاد دارند قرص های اورژانسی تنها باید در موارد کاملا اضطراری و نهایتا دو تا سه بار در سال مصرف شوند، چونکه استفاده آن به شکل مکرر بی اثر و مضر است.
خبرگزاری مهر - گروه سلامت: در سالهای اخیر، مصرف خودسرانه قرص های ضدبارداری در بین زنان افزایش داشته است؛ مساله ای که می تواند صدمه های جدی و بعضاً جبران ناپذیری به سلامت آنها وارد کند. این داروها باآنکه در شرایط خاص و با تجویز پزشک می توانند مفید باشند، اما مصرف بی رویه و بدون نظارت پزشکی می تواند خطراتی مانند اختلالات هورمونی، افزایش احتمال لخته شدن خون، مشکلات قلبی، افسردگی و حتی کاهش باروری در بلند مدت را به همراه داشته باشد. متاسفانه بعضی از زنان، بخصوص در سنین جوانی، بدون آگاهی کافی از عوارض احتمالی و صرفا برای تنظیم قاعدگی یا ممانعت از حاملگی ناخواسته، سراغ این قرص ها می روند. درحالی که شرایط جسمی و هورمونی هر فرد با دیگری متفاوت می باشد و استفاده از این داروها باید حتما با مشاوره تخصصی و زیر نظر پزشک صورت گیرد. پزشکان اخطار می دهند که خوددرمانی با داروهای هورمونی مانند قرص ضدبارداری، نه تنها امکان دارد مشکل فرد را حل نکند، بلکه در خیلی از موارد، وضعیت را پیچیده تر و درمان را دشوارتر می سازد. در همین جهت و برای اطلاع از عوارض این قرص ها با برخی از متخصصان زنان و زایمان گفتگو کردیم. مرضیه ابراهیمی عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه و دکترای تخصصی سلامت باروری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: مصرف قرص های اورژانسی ضدبارداری، باآنکه در موارد اضطراری کاربرد دارد، اما می تواند با عوارض قابل توجهی همراه باشد. قرص های اورژانسی بر پایه هورمون تهیه می شوند و همانند سایر داروهای هورمونی، مصرف آنها می تواند عوارضی بوجود آورد. همچون شایع ترین این عوارض میتوان به تهوع، استفراغ، سردرد، سرگیجه، دردهای زیر شکم و بخصوص بی نظمی در قاعدگی اشاره نمود. وی تاکید کرد: بعضی از زنان بعد از مصرف این داروها، امکان دارد برای مدت چند ماه با اختلال در نظم چرخه قاعدگی مواجه شوند. این وضعیت گاه منجر به سردرگمی فرد و استفاده مکرر یا نابه‌جای داروهای هورمونی دیگر می شود که خود می تواند به اختلالات بیشتری در سیستم هورمونی منجر گردد. ابراهیمی اضافه کرد: مصرف قرص های اورژانسی تنها در موارد ضروری و با آگاهی کامل از عوارض احتمالی آنها صورت گیرد و زنان در صورت احتیاج به مشاوره حتما با پزشک یا ماما مشورت کنند.
بروز مشکلات هورمونی با بهره گیری از قرص های ضدبارداری عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه اذعان کرد: استفاده مکرر از قرص های اورژانسی ضدبارداری می تواند منجر به بروز مشکلات جدی هورمونی و جسمی در زنان شود. قرص های اورژانسی حاوی هورمون پروژستین هستند و بر خلاف پروژه های هورمونی تنظیم شده که انواع و دوزهای مختلفی دارند و باتوجه به نیاز بیمار توسط پزشک تنظیم می شوند، قرص های اورژانسی فاقد انعطاف در نحوه مصرف و دوزبندی هستند و در واقع نقش درمانی برای اختلالات هورمونی یا مشکلاتی نظیر تنبلی تخمدان ندارند. وی اضافه کرد: مصرف خودسرانه و مکرر این داروها می تواند نه تنها در درمان مشکلات زنان مؤثر نباشد، بلکه خود به بروز کیست های تخمدانی هم منجر شود. پروژستین ها در بعضی موارد سبب بروز عوارضی چون احساس سنگینی و التهاب در سینه ها، دردهای زیر شکم، نفخ، تغییرات خلقی، اضطراب و بدخلقی بخصوص در زنان دارای سندروم قبل از قاعدگی (PMS) می شوند. ابراهیمی بیان کرد: تنوع موجود در قرص های ضدبارداری به طور عمده به سبب تفاوت در نوع پروژسترون آن هاست، نه استروژن یعنی استروژن ها ساختار نسبتاً ثابتی دارند، اما تفاوت در نوع پروژسترون ها سبب می شود که قرص های مختلف، اثرات متفاوتی داشته باشند؛ بدین سبب انتخاب نوع دارو باید حتما زیر نظر پزشک صورت گیرد. وی اشاره کرد: قرص های اورژانسی تنها باید در موارد کاملا اضطراری و نهایتا دو تا سه بار در سال مصرف شوند؛ استفاده از این قرص ها به شکل مکرر و بدون مشورت با پزشک نه تنها بی اثر، بلکه مضر است. احتمال بروز آندومتریوز و اختلالات رحم وجود دارد ابراهیمی گفت: نسبت به مصرف مکرر قرص های اورژانسی ضدبارداری اخطار دادند و تاکید کردند که این داروها تنها باید در شرایط اضطراری و حداکثر دو تا سه بار در سال مصرف شوند. کارخانه های سازنده این قرص ها هم مصرف آنها را برای موارد بسیار نادر سفارش کرده اند؛ شرایطی که در آن احتمال حاملگی ناخواسته بالا بوده و دسترسی به روش های پیشگیری متداول وجود نداشته باشد. این متخصص سلامت باروری یکی از عوارض جدی مصرف مکرر قرص های اورژانسی را صدمه به پوشش داخلی رحم (آندومتر) دانست و مطرح کرد: نازک شدن آندومتر امکان دارد منجر به اختلال در باروری شود. همینطور خطر بروز بیماری آندومتریوز، که با دردهای مزمن و مشکلات مختلف زنان هم راه است، هم با مصرف بی رویه این داروها بیشتر می شود. قرص های ضدبارداری می تواند منجر به سرطان شود ابراهیمی اظهار داشت: شواهد قاطعی بر مبنای ایجاد سرطان توسط این قرص ها وجود ندارد، اما در اشخاصی که سابقه خانوادگی سرطان دارند، بخصوص سرطان های وابسته به هورمون مانند سرطان سینه یا رحم، باید با احتیاط بیشتری مصرف شوند. همچون موارد منع مصرف این داروها، میتوان به خونریزی های ناشناخته رحم، بی نظمی های شدید قاعدگی، سابقه خانوادگی سرطان، و یا ابتلای فرد به بیماریهای خاص اشاره نمود. وی با تکیه بر این که هورمون های موجود در قرص های اورژانسی، ترکیبات شیمیایی ساخته دست بشر هستند، اضافه کرد: هرچند این هورمون ها از نظر عملکرد شبیه هورمون های طبیعی بدن طراحی شده اند، اما نمی توان آنها را کاملا بی خطر دانست. هنوز شواهد قطعی و مطالعات جامع و بلندمدتی دراین خصوص بخصوص در ایران در دسترس نیست. تداخل قرص های ضدبارداری با داروهای دیگر این متخصص سلامت باروری اشاره کرد: بدن انسان دارای یک سیستم هورمونی پیچیده به نام سیستم آندوکرین است که از غددی مانند تیروئید، پاراتیروئید، فوق کلیه و… تشکیل شده و تحت تاثیر هورمون های خارجی امکان دارد مبتلا به اختلال شود. بعضی از عوارض این قرص ها مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه، درد شکم، لکه بینی یا تأخیر در قاعدگی امکان دارد بلا فاصله ظاهر شوند، اما اثرات بلند مدت آنها امکان دارد سال ها بعد خویش را نشان دهند. وی اشاره کرد: مصرف این داروها با مشاوره پزشک متخصص صورت گیرد و از تهیه خودسرانه آن از داروخانه ها، بدون آموزش و تجویز، جداً پرهیز شود. بانوانی که داروهای خاصی مانند داروهای ضد تشنج یا برخی آنتی بیوتیک ها مصرف می کنند، باید مراقبت بیشتری داشته باشند، چون که این داروها می توانند در عملکرد قرص های اورژانسی تداخل ایجاد کنند. آگاهی از روش صحیح مصرف و رعایت احتیاطات لازم، تنها با مشاوره تخصصی ممکن است. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه متذکر شد: خانم ها از مصرف خودسرانه و مکرر این قرص ها خودداری کرده و در صورت نیاز، حتما با پزشک متخصص مشورت کنند تا از نتایج احتمالی جلوگیری شود.
استفاده از قرص های ضد حاملگی برای زنان بالای ۳۵ سال ممنوع فرناز مشیری متخصص زنان و زایمان در ارتباط با مصرف قرص های ضد حاملگی به مهر اظهار داشت: قرص های ممانعت از حاملگی یکی از پرکاربردترین قرص در میان داروها است که مصرف بی رویه و خودسرانه آنها می تواند خطراتی را ایجاد کند؛ این داروها علیرغم ظاهر ساده و در دسترس بودن، باید با بررسی دقیق شرایط جسمی فرد تجویز شوند. وی اشاره کرد: استفاده از قرص های جلوگیری برای زنان بالای ۳۵ سال که گرفتار چاقی مفرط، فشار خون بالا یا قند خون کنترل نشده هستند، غیرمجاز است. این داروها امکان دارد در چنین شرایطی سبب افزایش خطرات جدی برای سلامت فرد شوند؛ بدین سبب مصرف آنها باید به دقت تحت نظر پزشک صورت گیرد.
عوارض مصرف نادرست این داروها وی اذعان کرد: در اشخاصی که سابقه دیابت دارند یا قند خون نوسانی دارند، این داروها می توانند منجر به بروز دیابت پنهان یا آشکار شوند، چاقی ناشی از مصرف طولانی مدت یا نامناسب قرص ها می تواند زمینه ساز افسردگی و اختلالات روانی شود و همینطور برخی بیماران بعد از مصرف، کاهش شدید تمایل جنسی را تجربه می کنند که بر روابط زوجین اثرگذار است. متخصص زنان و زایمان اضافه کرد: خطر لخته شدن خون (آمبولی) در شرایط خاص، قرص های جلوگیری می توانند سبب ایجاد لخته های خونی شوند که به ریه، قلب یا مغز منتقل شده و سکته قلبی، مغزی یا آمبولی ریه ایجاد کنند. همینطور مصرف این داروها برای اشخاصی با برخی بیماریهای ژنتیکی خاص که گرفتار سقط های مکرر هستند یا در خانواده درجه یک آنها سابقه بیماری هایی مانند روماتیسم مفصلی یا بیماریهای التهابی مزمن وجود دارد، باید با احتیاط بسیار زیاد و فقط در صورت تجویز همزمان داروهای مکمل و تحت نظارت کامل صورت گیرد. استفاده خودسرانه از این قرص ها، بخصوص در افراد با زمینه های بیماری خاص می تواند عوارض برگشت ناپذیری برای سلامت فرد داشته باشد. عوارض حاد و مزمن گزارش شده توسط بیماران متخصص زنان و زایمان گفت: بیشترین شکایات حاد بیماران شامل مواردی چون تهوع شدید، استفراغ مکرر، سرگیجه و حالت ضعف عمومی، افزایش وزن و چاقی موضعی، ایجاد یا تشدید آکنه (جوش صورت و بدن)، رشد موی زائد در نواحی ناخواسته و ریزش مو.
نحوه مصرف قرص های ضد بارداری متخصص زنان و زایمان در ادامه اظهار داشت: مصرف قرص های جلوگیری بعنوان یکی از رایج ترین روش های پیش گیری از بارداری، نیازمند آگاهی دقیق از روش استفاده صحیح و تفاوت بین انواع آن است. پزشکان تاکید می کنند که رعایت دقیق دستورالعمل مصرف و شناخت عملکرد قرص ها در بدن، از بروز خیلی از نگرانی ها و عوارض احتمالی جلوگیری می کند. مشیری گفت: همینطور نحوه شروع و ادامه مصرف قرص ها بسته به نوع آنها متفاوت می باشد، یعنی در قرص های ۲۱ عددی باید بسته اول این نوع از روز دوم یا سوم قاعدگی شروع می شود. بعد از پایان بسته (۲۱ روز)، فرد باید یک هفته استراحت دارویی داشته باشد و سپس مصرف بسته بعدی را بدون توجه به شروع یا پایان قاعدگی آغاز کند. از بسته دوم به بعد، زمان مصرف دیگر وابسته به قاعدگی نیست و باید به شکل منظم ادامه یابد؛ اما در قرص های ۲۸ عددی باید بدون وقفه و به شکل پیوسته مصرف می شوند، بسته اول هم مانند نوع ۲۱ عددی از روز دوم یا سوم پریود شروع می شود، اما بعد از پایان بسته، بلا فاصله بسته جدید شروع می شود. در این نوع، چند عدد انتهایی قرص معمولا رنگ متفاوتی دارند که حاوی ماده غیرفعال یا دارونما هستند، هدف از این قرص های غیرفعال، حفظ عادت مصرف روزانه و ممانعت از فراموشی است، در صورتیکه قاعدگی معمولا در همین بازه شروع می شود.
هشدار جدی در رابطه با مصرف خودسرانه قرص های ضد بارداری مشیری اظهار داشت: باتوجه به افزایش ریسک آمبولی، سکته قلبی و مغزی در سنین بالای ۴۰ سال، پزشکان بشدت نسبت به مصرف خودسرانه قرص های جلوگیری اخطار می دهند. متاسفانه برخی افراد بدون مشاوره تخصصی، و صرفا با رجوع مستقیم به داروخانه مبادرت به تهیه و مصرف این داروها می کنند. وی ادامه داد: بعد از سن ۴۱ سالگی، مصرف قرص های جلوگیری تنها با مشاوره و نظارت پزشک متخصص مجاز است، مصرف خودسرانه در این سن می تواند عوارض جدی و جبران ناپذیر برای سلامت فرد بهمراه داشته باشد. متخصص زنان و زایمان اشاره کرد: در سنین پایین و بخصوص دوران نوجوانی، در صورتیکه فرد با مشکلات هورمونی، قاعدگی نامرتب یا علایم تنبلی تخمدان مواجه باشد، مصرف این داروها با تشخیص پزشک نه تنها بلامانع است، بلکه بخشی از درمان هم محسوب می شود؛ از اولین دوره های قاعدگی در صورت وجود اختلالات جدی، میتوان درمان های هورمونی را شروع کرد تا از بروز مشکلات بعدی در باروری و سلامت عمومی فرد جلوگیری شود. به گزارش روان ما به نقل از مهر: در نهایت، قرص های ضدبارداری باآنکه ابزاری کاربردی در دنیای پزشکی محسوب می شوند، اما استفاده خودسرانه از آنها می تواند پیامدهایی بمراتب خطرناک تر از چیزی باشد که تصور می شود. سلامت بدن بازیچه آزمون و خطا نیست؛ آگاهی، مشاوره پزشکی و مصرف مسئولانه، تنها راه های ایمن برای استفاده از این داروها است. بی توجهی به این موضوع، نه تنها سلامت فردی، بلکه آینده ای از امید به باروری، تعادل روانی و کیفیت زندگی را تهدید خواهد کرد؛ سلامت زنان، امری حساس و مهم می باشد که با تصمیم های ناآگاهانه به خطر می افتد.
منبع: ravanema.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب